Insygnia Miasta i Gminy

Z pewnością wszyscy znamy herb Ożarowa Mazowieckiego oficjalnie obowiązujący od 1990 roku,  dziś przypominamy jego historię, symbolikę treści, autorkę projektu, a także inne insygnia odnotowane w Statucie Miasta i Gminy Ożarów Mazowiecki, który jest podstawowym dokumentem ustalającym barwy i symbole gminy.

W najnowszej historii Ziemi Ożarowskiej ważnym wydarzeniem zapisał się rok 1966. 9 grudnia tego roku, rozporządzeniem Rady Ministrów PRL, dotychczasowemu osiedlu Ożarów-Franciszków nadano prawa miejskie. Od 1967 roku zaczęły obowiązywać granice administracyjne nowego miasta – Ożarowa Mazowieckiego a Gromadzka Rada Narodowa przyjęła nazwę Miejskiej Rady Narodowej. W natłoku wielu nowych spraw jakie niosły za sobą sprawy administracji samorządowej o herbie miasta początkowo nie pomyślano. W 1989 roku naczelnik Urzędu Miasta – Piotr Dadas, ogłosił konkurs na projekt plastyczny herbu Ożarowa Mazowieckiego. Spośród nadesłanych projektów wybrano propozycję Janiny Marii Jabłońskiej (1935-2022 , znanej w Ożarowie malarki i nauczycielki plastyki w szkole w Ołtarzewie.

27 lutego 1990 roku Miejska Rada Narodowa zatwierdziła wybrany w konkursie herb miasta.

Herb Ożarowa Mazowieckiego

27 maja 1990 roku w Ożarowie Mazowieckim, tak jak w całym kraju, odbyły się pierwsze, demokratyczne wybory samorządowe. Wybrano 24. osobową Radę Miejską z przewodniczącym Tadeuszem Pancześnikiem. Pierwszym burmistrzem Ożarowa Mazowieckiego radni wybrali Lecha Isakiewicza. Herb miasta wg projektu Janiny Jabłońskiej został wpisany do Statutu Gminy.

Herb użyty w winiecie biuletynu Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” w 1990 roku

Minęły kolejne kadencje samorządowe, 3 kwietnia 2003 roku Rada Miejska podjęła trzy ważne dla symboli miasta uchwały:

• Uchwałę nr 46/03, w sprawie ustanowienia dorocznego święta Miasta i Gminy Ożarów Mazowiecki  przypadającym w 3.sobotę i następującą po niej niedzielę czerwca o nazwie Dni Ożarowa Mazowieckiego.
• Uchwałę nr 47/03, w sprawie nadania sztandaru Miasta i Gminy Ożarów Mazowiecki, na awersie zaprojektowano herb miasta a na rewersie połączone hasła dwóch klubów radnych: BUDUJEMY WSPÓLNIE – MĄDRZE I SPRAWIEDLIWIE.
• Uchwałę nr 48/03 w sprawie ustanowienia nagrody honorowej miasta, przedstawiającą czterolistną koniczynkę z pozłocistego brązu na kamiennym cokole, zwaną Felicja.

Wszystkie te uchwały zostały wprowadzone w życie samorządu podczas pierwszych Dni Ożarowa Mazowieckiego w czerwcu 2003 roku. W niedzielę 15 czerwca 2003 roku dokonano poświęcenia sztandaru Miasta i Gminy, wykonanego na jedwabnym rypsie przez Siostry Westiarki Jezusa, mieszkanki naszej gminy z Duchnic.

Poświęcenie sztandaru w Sanktuarium Miłosierdzia Bożego z udziałem ks. proboszcza Zygmunta Rutkowskiego SAC i ks. Jana Oleszko SAC

Przed Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Ożarowie Mazowieckim po poświęceniu sztandaru

Janina Jabłońska, autorka herbu Ożarowa Mazowieckiego z poświęconym sztandarem miasta. Na płacie z białego jedwabiu jest herb pod koroną muralis, ta korona oznacza, że to herb miasta.

Zmiana w herbie miasta wprowadzona przez Janinę Jabłońską w 2003 roku

W roku 2007 przybyło jeszcze jedno insygnium – łańcuch burmistrza miasta, zaprojektowany i wykonany przez Mieczysława Szulca (1954-2008), znanego mistrza grawerskiego, jubilera i złotnika, mieszkańca Izabelina.

Łańcuch burmistrza wykonany przez złotnika Mieczysława Szulca

Herb wykonany w technice emalii komórkowej – fragment łańcucha burmistrza

Najnowsza wersja Statutu Gminy Ożarów Mazowiecki została podjęta uchwałą Rady Miejskiej 23 stycznia 2020 roku i ogłoszona w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego 29 stycznia 2020 roku Poz. 1330.

Rozdział 2 Statutu określa Symbole Gminy, wyjaśnia ich treść, określa barwy i symbolikę, prezentowane są też w załącznikach ich fotografie a zapis jest następujący:

§ 6.

1. Barwami Gminy są kolory: czerwony, biały i zielony.
2. Symbolami Gminy są: Herb, Flaga i Sztandar.
3. Insygniami władzy wykonawczej jest Łańcuch Burmistrza, natomiast władzy stanowiącej jest Łańcuch Przewodniczącego Rady.

§ 7.

1. Herb Gminy, przyjęty Uchwałą Nr XII/56/90 Rady Narodowej Miasta i Gminy Ożarów Mazowiecki z dnia 27 lutego 1990 r., jest czteropolowy, w którym poszczególne pola symbolizują:

1) górne lewe – czerwone płomienie na białym tle – nazwę miasta Ożarów Mazowiecki;

2) dolne lewe – kolor czerwony – wieś i folwark Pożarowy;

3) prawe górne – biała czterolistna koniczyna na zielonym tle – szczęście;

4) prawe dolne – zielone i białe pasy – dobrze prosperujące rolnictwo na urodzajnych ziemiach.

2. Wzór Herbu Gminy określa załącznik nr 2 do Statutu. (Dodany przez § 1 pkt 1 uchwały Nr XV/155/19 Rady Miejskiej w Ożarowie Mazowieckim z dnia 29 sierpnia 2019 r. o zmianie uchwały w sprawie uchwalenia Statutu Gminy Ożarów Mazowiecki. Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego – 4 – Poz. 1330)
3. Herb Gminy objęty jest ochroną prawną, do jego używania uprawnione są organy Gminy, gminne jednostki organizacyjne i jednostki pomocnicze.
4. Herbu mogą używać także inne podmioty po uzyskaniu zgody Burmistrza wyrażonej w formie pisemnej określającej warunki i czas .
5. Zgoda na używanie herbu może być cofnięta w każdym czasie, jeżeli herb jest używany niezgodnie z warunkami określonymi przy udzielaniu zgody.
6. Herb Gminy, zgodnie z obowiązującym wzorem graficznym, może być umieszczany, w szczególności:

1) na budynkach i w ich wnętrzach – siedzibach gminnych jednostek organizacyjnych;

2) na taborze samochodowym gminnych jednostek organizacyjnych;

3) na tablicach pamiątkowych fundowanych przez Gminę;

4) na tablicach i słupach informacyjnych na terenie Gminy;

5) na pieczęciach, blankietach korespondencyjnych, materiałach promocyjnych wydawanych przez Burmistrza lub za jego zgodą.

§ 8.

1. Flaga Gminy składa się z czterech pól ułożonych w szachownicę.
2. Wzór Flagi Gminy określa załącznik nr 3 do Statutu.
3. Flaga Gminy stanowi umowną własność całej społeczności samorządowej i może być wywieszana bez potrzeby uzyskania zezwolenia, jednakże z należytym poszanowaniem.

Flaga Gminy Ożarów Mazowiecki

§ 9.

1. Sztandar Gminy, nadany Uchwałą Nr 47/03 Rady Miejskiej w Ożarowie Mazowieckim z dnia 3 kwietnia 2003 r., posiada awers i rewers. Na awersie sztandaru zamieszczony jest herb i napis: „Ożarów Mazowiecki”, a na rewersie – emblemat obrazujący wieniec laurowy i napis: „Budujmy Wspólnie Mądrze i Sprawiedliwie”.
2. Wzór sztandaru określa załącznik nr 4 do Statutu.
3. Sztandar Gminy może być używany podczas samorządowych i państwowych uroczystości.
4. Poczet sztandarowy składa się z trzech osób, ubranych godnie i przepasanych przez prawe ramię szarfą w barwach narodowych.

Awers i rewers sztandaru Ożarowa Mazowieckiego

§ 10.

1. Ustanawia się insygnia dla Burmistrza i Przewodniczącego Rady w postaci łańcucha z Herbem Gminy – przedmiot symbolizujący honor, godność i władzę świecką w Gminie. Wzór łańcucha określa załącznik nr 5 do Statutu.
2. Burmistrz przyjmuje łańcuch z herbem Gminy podczas sesji Rady, na której składa ślubowanie od ustępującego Burmistrza lub w przypadku ponownego wyboru od Przewodniczącego Rady.
3. Burmistrz może używać łańcucha z herbem Gminy podczas oficjalnych uroczystości państwowych i gminnych.
4. Przewodniczący Rady przyjmuje łańcuch z herbem Gminy podczas sesji Rady, na której został wybrany od radnego prowadzącego sesję do czasu wyboru Przewodniczącego Rady lub od ustępującego Przewodniczącego Rady.

§ 11.

1. W celu wspierania i upowszechniania idei samorządowej i pobudzania aktywności obywatelskiej Rada może przyznawać Honorową Nagrodę Gminy jaką jest „Felicja”. Nagroda przyznawana jest na zasadach określonych w odrębnej uchwale.
2. 

Statuetka Felicji – nagrody honorowej miasta Ożarowa Mazowieckiego

2. Za szczególne zasługi dla Gminy Rada może przyznać tytuł „Honorowego Obywatela Gminy Ożarów Mazowiecki”. Tytuł przyznawany jest na zasadach określonych w odrębnej uchwale.

Herb Ożarowa Mazowieckiego dobrze wpisuje się we współczesną tradycję miast polskich. Jest zaprojektowany wg najlepszych wzorów heraldyki europejskiej. Tarcza herbowa dzielona jest w szachownicę a poszczególne pola prawidłowo wypełniają figury symboliczne. Ważna jest również przyjęta kolorystyka, podstawowych, czystych barw, zgodna z najdawniejszą sztuką komponowania herbów.

Kazimierz Stachurski, Sierpień 2023

Galeria zdjęć projektów zgłoszonych do konkursu w 1990 roku przez Janinę Jabłońską. Projekty zostały przekazane Wirtualnemu Muzeum przed śmiercią autorki. Posługując się różnymi godłami Janina Jabłońska złożyła kilka projektów w konkursie. Wybrano jeden, do dziś obowiązujący.

Zachowana robocza karta z prac pani Niny Jabłońskiej nad projektem herbu.