Kapliczka zlokalizowana jest przy ulicy Ceramicznej prowadzącej do węzła Pruszków autostrady Wolności A2, na rogu z ulicą Ustronną w sołectwie Duchnice, gmina Ożarów Mazowiecki, w granicach Parafii Niepokalanego Poczęcia N.M.P. w Żbikowie. Kapliczka usytuowana jest wśród pól uprawnych i jest otoczona dwiema lipami.
Czas powstania kapliczki określany przez osoby zamieszkujące w pobliżu od kilku pokoleń to początek XX wieku.
Fundatorami kapliczki byli okoliczni mieszkańcy być może w 1918 lub 1920 roku. W dostępnych księgach parafialnych z tamtych lat nie ma na ten temat żadnych informacji. Podawane są różne wersje powodów, dla których zbudowano kapliczkę:
- Pierwsza wersja jako dziękczynienie za uzyskanie niepodległości przez Polskę.
- Druga dziękczynienie za ocalenie okolicznych mieszkańców przed zarazą (grypą hiszpanką, która szalała w ciągu 4 miesięcy do połowy stycznia 1919 roku).
- Trzecia to dziękczynienie za ochronę przed ,,czerwoną zarazą” czyli wygranie Bitwy Warszawskiej w 1920 roku.
Z informacji jakie zebrałem wśród okolicznych mieszkańców, figura w okresie powojennym stała pod topolami włoskimi. Drzewa uschły i zasadzono przy figurze lipy.
W roku 1980, tuż po powstaniu Solidarności ,,nieznani sprawcy” strącili figurę Matki Bożej z cokołu. Figura rozpadła się na kilka części, mieszkańcy zebrali je na furmankę (taki wtedy mieliśmy transport) i zawieźli celem naprawy do miejscowego majstra.
Moje osobiste wspomnienie tej figurki pochodzi z lat 50 ubiegłego wieku. Jako mały chłopiec chodziłem pieszo z moim dziadkiem z Ożarowa na cmentarz w Żbikowie, odwiedzać groby pradziadków w Uroczystość Wszystkich Świętych. Zawsze przechodziliśmy obok figurki Matki Bożej. Był to znak, że pokonaliśmy ponad połowę drogi. Taka wyprawa to było osiem kilometrów w jedną stronę. Dziadek dla zachęty każdego roku kupował mi nowe skórzane buty – jakiż to był wspaniały prezent!
Wróćmy jednak do kapliczki.
Jej stan przed renowacją wykonaną latem i jesienią 2018 r. był następujący: figura miała uszkodzoną głowę od uderzających lub spadających gałęzi, na całej powierzchni widoczne były odpryski i złuszczenia wielokrotnie nakładanych farb i zapraw, postument figury pokryty był zaprawą oraz zamalowany farbami.
Kapliczka była otoczona częściowo ogrodzeniem murowanym z białej cegły i częściowo drewnianym. Ogrodzenie nie nadawało się do remontu. Nad figurą zwisały uschnięte gałęzie drzew.
Staraniem mieszkańców, Pani Sołtys Małgorzaty Rutkowskiej oraz Urzędu Miasta i Gminy Ożarów Mazowiecki wykonano w miesiącach letnich 2018 roku renowację i konserwację figury Matki Bożej, postumentu oraz cięcia pielęgnacyjne otaczających drzew. Następnie wymieniono ogrodzenie na metalowe oraz utwardzono tłuczniem teren wewnątrz ogrodzenia.
Podczas prac konserwatorskich, po oczyszczeniu z warstw farb i zapraw odsłoniły się naturalne materiały, z których kapliczka została zbudowana. Podstawa fundamentowa jest wykonana z betonu i cegły. Postument sporządzono z piaskowca. Figura Matki Bożej została wyrzeźbiona w wapieniu wraz ze skałą pod stopami.
Po zakończonym remoncie dokonano uroczystego poświęcenia kapliczki Matki Bożej Różańcowej, na które przybyli okoliczni mieszkańcy, przedstawiciele Sołectwa Duchnice i Siostry Westiarki Jezusa z Duchnic. Poświęcenia dokonał w dniu 19 października 2018 roku Proboszcz Parafii Niepokalanego Poczęcia N.M.P. w Żbikowie ks. kanonik Bogdan Przegaliński.
Skąd tytuł Figura Matki Bożej Różańcowej?
Figury Matki Bożej Różańcowej na ogół przedstawiają postać smukłą, ze złożonymi do modlitwy dłońmi, z luźno zwisającym z prawego przedramienia różańcem. Postać stoi boso na skale, na której wiją się u stóp Matki Bożej pędy róż.
Nasza figura spełnia te założenia z jedną małą różnicą. Róże są przedstawione nie w postaci pędów z kwiatami lecz w postaci główek kwiatowych róż ułożonych na bosych stopach.
Zdarzają się również figury przedstawiające Matkę Boską Różańcową z dzieciątkiem. Taki wizerunek Matki Bożej Różańcowej z dzieciątkiem na ręku lub na kolanach przedstawiany jest najczęściej na obrazach.
Ratujmy nasze kapliczki, figury i krzyże przydrożne będące pamiątką historii, życia naszych przodków, ich wiary i ufności w Bogu na lepsze jutro.
inż. Paweł Zdanowicz
