Statuetka Pchły Szachrajki jest nagrodą dorocznie przyznawaną przez Kapitułę dla Lidera Promocji Czytelnictwa Powiatu Warszawskiego Zachodniego.
Zanim opowiem o niej więcej, koniecznie muszę wspomnieć o wyjątkowej akcji Biblioteki Publicznej w Ożarowie Mazowieckim związanej z promocją dziedzictwa kulturalnego regionu, a mianowicie budowie pomnika Pchły Szachrajki – znanej bohaterki wiersza Jana Brzechwy – „ku pochwale fantazji i poczucia humoru”. Projekt – zainicjowany przez Starostwo Powiatu Warszawskiego Zachodniego w ramach Europejskiego Programu Funduszu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 realizowany we współpracy z Działem Promocji Starostwa zaowocował wyjątkowym dziełem sztuki, które wzbogaciło lokalną przestrzeń architektoniczną.
Rzeźba autorstwa znanego artysty Pawła Pietrusińskiego, wykonana z brązu i osadzona na ponad metrowym cokole upamiętnia bohaterkę bajki Jana Brzechwy Przygody Pchły Szachrajki. Jako, że Szachrajka sama mówiła, iż z Błonia pochodziła, jej posąg znalazł swoje miejsce przed budynkiem Powiatowej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Błoniu, by cieszyć oczy i serca wszystkich miłośników tej małej szałaputki.
Uroczystość odsłonięcia pomnika odbyła się 30 maja 2015 roku. Poprzedzona konkursem literackim „Pchła Szachrajka dzisiaj” – zgromadziła wielu znamienitych gości i liczną publiczność. Na otwarciu byli przedstawiciele władz lokalnych oraz Włodzimierz Młotkiewicz podsekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP. Niespodziewanie okazało się, że jedną z laureatek konkursu literackiego „Pchła Szachrajka dzisiaj” jest córka pana ministra (prace były opatrzone kryptonimem, proszę więc nas nie podejrzewać o jakieś matactwa), stąd jego obecność na uroczystości. Byli też krewni Jana Brzechwy i honorowy gość Anna Seniuk, którą zaprosiliśmy do odsłonięci pomnika.
Wielbicielka Pchły Szachrajki Anna Seniuk. Uroczystość odsłonięcia pomnika Pchły Szachrajki w Błoniu – 30 maja 2015
Uroczystość odbiła się szerokim echem w środowisku. Pojawiło się wiele wzmianek w prasie, internecie i nawet ogólnopolskiej telewizji – króciutki reportaż z odsłonięcia pomnika wyemitował Teleexpress w programie 1. TVP. Można zobaczyć również film na YouTube Odsłonięcie pomnika „Pchły Szachrajki” autorstwa MazowszeTV.pl opublikowany przez Michała Dudka.
Lokalna gazeta
 |
 |
Ulotka
Po kilku latach Pchła Szachrajka stała się patronką nagrody dla wyróżniających się w powiecie osobowości i instytucji kultury. Nagrodę stanowi miniaturę pomnika i przyznawana jest przez Kapitułę od roku 2019 jako statuetka „Pchła Szachrajka” Lider Promocji Czytelnictwa Powiatu Warszawskiego Zachodniego.
Nagroda przyznawana jest za wybitne osiągniecia w poprzedzającym roku kulturalnym w trzech kategoriach „Osobowość Roku”, „Instytucja Roku” i „Całokształt działalności kulturalnej”. Wręczana jest na obchodzonym uroczyście Powiatowym Dniu Bibliotekarza.
Stworzenie tej statuetki jako nagrody było moim marzeniem od kiedy tylko zobaczyłam projekt pomnika w pracowni rzeźbiarskiej Pawła Pietrusińskiego (w trakcie realizacji projektu byłam dyrektorem Biblioteki Publicznej w Ożarowie Mazowieckim). Pomysł spodobał się bardzo wicestaroście Pawłowi Białeckiemu, który pomógł znaleźć fundusze na jego realizację. W efekcie autor pomnika Pchły Szachrajki Paweł Pietrusiński przygotował miniaturę i formę do odlewu a pierwsze statuetki wyprodukowała odlewnia polecona przez artystę.
Zarządzeniem nr 7/2019 Dyrektora Biblioteki Publicznej w Ożarowie Mazowieckim z dnia 20 marca 2019 roku ustanowiłam honorowy tytuł Lidera Promocji Czytelnictwa Powiatu Warszawskiego Zachodniego i nagrodę w formie statuetki.
Do dzisiaj odbyły się cztery edycje Nagrody. Informację o jej laureatach oraz Protokoły z posiedzeń Kapituły można znaleźć na stronie.
Pierwsze statuetki „Pchła Szachrajka” Lider Promocji Czytelnictwa Powiatu Warszawskiego Zachodniego.
Nasza Pchełka doczekała się wielu wielbicieli i często jest inspiracją dla kolejnych osób i instytucji. Na przykład dla adeptów malarstwa w ramach zajęć Uniwersytetu Trzeciego Wieku lub innych twórców.
Pocztówka wydana przez Błoński Uniwersytet Trzeciego Wieku z obrazem namalowanym przez Elżbietę Powroziewicz w ramach zajęć plenerowych studentów UTW
Plakat wystawy fotografii mieszkańca Błonia Włodzimierza Puchalskiego z jego profilu na Facebooku.
Bardzo mnie to cieszy, bowiem zależało nam bardzo, aby pomnik stał się częścią naszego życia społecznego i kultury regionalnej.
Warto podkreślić, że zarówno statuetka jak i pomnik Pchły Szachrajki, to wkład Biblioteki Publicznej w Ożarowie Mazowieckim – Biblioteki Powiatowej dla Powiatu Warszawskiego Zachodniego w ochronę dziedzictwa kulturalnego regionu a także znak trwałości kultury i jej wpływu na kształtowanie tożsamości wielu pokoleń Polaków oraz upamiętnienie roli literatury w rozwoju społeczeństwa. Bohaterka Jana Brzechwy to symbol literacki związany z naszym powiatem i jako taki jest idealnym patronem tytułu Lider Promocji Czytelnictwa Powiatu Warszawskiego Zachodniego.
Bajka Jana Brzechwy „Przygody Pchły Szachrajki” doczekała się niezliczonych wydań w artystycznych opracowaniach graficznych, wielu adaptacji scenicznych – przedstawień, słuchowisk radiowych, nagrań i niezapomnianych interpretacji aktorskich. Cudownie, że i my mogliśmy dołożyć swoją cząstkę do tej spuścizny kulturalnej.
Elżbieta Paderewska
Tekst i zdjęcia pochodzą z publikacji Wydawnictwa Biblioteka Publiczna w Ożarowie Mazowieckim „Blisko czytelnika. 75 lat działalności Biblioteki Publicznej w Ożarowie Mazowieckim 1948 – 2023”,
Cenne, piękne, aż serce roście…..