Prymas Stefan kardynał Wyszyński we wspomnieniach mieszkańców Ożarowa Mazowieckiego

Beatyfikacja kardynała Stefana Wyszyńskiego (1901-1981) i matki Elżbiety Róży Czackiej (1876-1961) odbędzie się 12 września 2021 roku w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie.

Matka Róża Czacka kierowała się w swoim życiu przesłaniem, które sama formułowała jako „Ofiarna służba bliźnim i wynagradzanie Bogu za duchową ślepotę świata”

Prymas Stefan Wyszyński mówił: „Potrzeba nam dzisiaj wiary, która góry przenosi, miłości, która wszystkich jednoczy i nadziei, która nigdy nie zawodzi. Można stracić wszystko, byle nie to!”

Wirtualne Muzeum Ożarów Mazowiecki prezentuje wspomnienia osób mieszkających w Ożarowie dotyczące Prymasa Tysiąclecia.

Kalendarium

1949 rok – 6 lutego wizytacja ks. Stefana Wyszyńskiego drewnianego kościółka pod wezwaniem św. Wojciecha parafii św. Stanisława Kostki w Ożarowie Mazowieckim. W tym też roku Prymas Polski po raz pierwszy udzielił święceń kapłańskich w pallotyńskim Seminarium w Ołtarzewie.

1953 rok – 16 maja konsekracja przez prymasa Polski kościoła pod wezwaniem NMP Królowej Apostołów w Ołtarzewie.

1957 rok – 23 czerwca w kaplicy seminaryjnej w Ołtarzewie roku J.E. ks. Stefan Kardynał Wyszyński udzielił święceń kapłańskich diakonom Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego. Pośród nich był Alojzy Orszulik, późniejszy biskup diecezjalny łowicki.

1965 rok – 26 sierpnia. Obraz Matki Bożej Jasnogórskiej z dedykacją dla parafii.

Lata 1971-76 – tradycyjny opłatek młodzieży w siedzibie Prymasa na Miodowej zwany popularnie „pączkowaniem”.

1976 rok – 20 maja po raz trzeci Prymas Polski udzielił święceń kapłańskich w Seminarium w Ołtarzewie.

1980 rok – 2 października wmurowanie kamienia węgielnego pod nowy kościół w Ożarowie (obecnie Sanktuarium Miłosierdzia Bożego).

2008 rok – 24 maja pielgrzymka parafialna m. in. do Rywałdu – jednego z miejsc uwięzienia Prymasa.

2012 rok – 7 czerwca prywatna pielgrzymka do Stoczka Klasztornego (Warmińskiego) drugiego miejsca uwięzienia Prymasa.

2017 rok – 2 maja wniosek mieszkańców do burmistrza Ożarowa Mazowieckiego o nadanie zadrzewionemu skwerowi na rogu ulicy Poznańskiej i J. Poniatowskiego Mazowieckim (między fontanną a pływalnią) imienia „Kardynała Stefana Wyszyńskiego’.

2018 rok – 14 czerwca Uchwała nr LV/590/18 Rady Miejskiej w Ożarowie Mazowieckim w sprawie nadania nazwy skwerowi położonemu w Ożarowie.

6 lutego 1949 roku ks. Stefan Wyszyński przed drewnianym kościółkiem w Ożarowie (jeszcze nie Mazowieckim) w trakcie wizytacji duszpasterskiej. Po prawej ręce ks. Stefana Wyszyńskiego najprawdopodobniej ks. Antoni Baraniak, późniejszy biskup, ówcześnie sekretarz i kapelan księdza Prymasa.Zdjęcie z kroniki parafialnej.

W kancelarii parafialnej kościoła Matki Bożej Królowej Apostołów w Ołtarzewie znajduje się oprawiony obraz Matki Bożej Jasnogórskiej o wymiarach w ramie 50×40 cm z dedykacją dla parafii księdza Stefana kardynała Wyszyńskiego, Prymasa Polski. Data dedykacji to 26 sierpnia 1965 rok. To uroczystość Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej obchodzona w Polsce od ponad 100 lat.

Uroczystość Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej powstała z inicjatywy bł. Honorata Koźmińskiego, który po upadku powstania styczniowego starał się zjednoczyć naród wokół Królowej Polski – Maryi. Wraz z ówczesnym przeorem Jasnej Góry, o. Euzebiuszem Rejmanem, wyjednał on u św. Piusa X ustanowienie w 1904 r. święta Matki Bożej Częstochowskiej. Papież Pius XI rozciągnął w 1931 r. ten obchód na całą Polskę oraz zatwierdził nowy tekst Mszy świętej i brewiarza.

Wmurowanie kamienia węgielnego
w górnym kościele w Ożarowie Mazowieckim

Mały, drewniany kościół parafialny w Ożarowie znałem od wczesnego dzieciństwa. Tu byłem ochrzczony wiosną 1951 roku, tu przystępowałem do Pierwszej Komunii Świętej 12.VI.1960 r. Pamiętam groźną minę ks. Proboszcza Emiliana Skrzecza, który przepytywał nas z katechizmu w zakrystii, wzywając po kilka osób na egzamin. Niektórzy wychodzili ze łzami w oczach, ale można było po godzinie przystąpić do egzaminu poprawkowego. Po egzaminach była pierwszokomunijna spowiedź, próba przyjmowania komunii przy balustradzie i można było wracać do domu aby przygotowywać się do niedzielnej uroczystości. W ożarowskim kościele byłem bierzmowany w 1966 roku.

Zapamiętałem też ważną uroczystość z października 1980 roku – uroczyste wmurowanie kamienia węgielnego w mury nowego, górnego kościoła z udziałem Jego Eminencji Księdza Stefana Kardynała Wyszyńskiego, Prymasa Polski. Zapamiętałem, bo ówczesny ksiądz proboszcz Stanisław Martuszewski poprosił abym wykonał dekorację na tę uroczystość. Znany dzisiaj wszystkim, piękny ożarowski kościół był w początkowej fazie budowy. Na betonowej pierwszej kondygnacji, która kryła w sobie kościół dolny, pięły się powoli ściany kościoła górnego. Beton, stalowe zbrojenia i potężny dźwig, górujący nad placem budowy. Wszystko szare, wokół stosy cegieł, pryzmy piachu, żwiru, tarcicy budowlanej, prętów stalowych, wykopy, betoniarki, baraki – wielki plac budowy. Uroczystość była zaplanowana od strony ul. Poznańskiej na podeście schodów, tu gdzie dzisiaj znajduje się wejście do świątyni.

Do dyspozycji miałem biało-czerwone płótno, kwiaty oraz pomoc majstrów – brygadzistów, panów: Madeja i Gawrońskiego. Pamiętam, że wykonałem na specjalnym kartonie akt erekcyjny kościoła, który złożony na ołtarzu mieli podpisać dostojni uczestnicy uroczystości. Głównym elementem dekoracji była draperia upięta na drewnianym stelażu, jako tło dla ołtarza zbudowanego przez cieślów i tron z zapleckiem i herbem Księdza Prymasa.

Na tle szarych murów lekko kołysała się na wietrze długa biało-czerwona flaga, zamocowana za tronem i uniesiona dźwigiem na wysokość kilkunastu metrów. Całości dopełniały kwiaty i zbudowane przez stolarzy drewniane barierki – dla bezpieczeństwa uczestników.

Był chłodny, pochmurny, jesienny dzień, czwartek 2 października 1980 roku, wczesne popołudnie. Ksiądz Prymas przybył na uroczystość wraz z ks. Biskupem Jerzym Modzelewskim. Po przywitaniu przez księdza Stanisława Martuszewskiego i prowincjała Księży Pallotynów księdza Henryka Kietlińskiego, przywitał się z projektantami świątyni i kierownikami budowy, chwilę rozmawiał z nimi przy wyeksponowanej za ołtarzem makiecie kościoła. Pamiętam, jak zapytał inżynierów Leszka Kazimierza Klajnerta i Janusza Maliszewskiego: „a jak panowie rozwiązali odprowadzenie wody z tego okrągłego dachu?” Po krótkiej rozmowie dostojni goście podeszli do ołtarza złożyli podpisy na akcie erekcyjnym, dokument włożono do kapsuły z nierdzewnej stali i wraz z kamieniem wyjętym z grobu św. Piotra, poświęconym przez Ojca Świętego Pawła VI, zamurowano w ścianie przy wejściu do kościoła. Rozpoczęła się koncelebrowana msza święta. Ksiądz Prymas nie uczestniczył w koncelebrze, zajmował miejsce na przygotowanym dla niego tronie.

Było chłodno i dostojny gość otulony był kardynalskim płaszczem. Uroczystość kończyła się już o zmroku przy świetle elektrycznym i chłodnym wietrze.

Kazimierz Stachurski
Ożarów Mazowiecki, sierpień 2021

Zdjęcie ze strony Instytutu Prymasowskiego. Podobnie jak na zdjęciu, otulony czarną peleryną Prymas Tysiąclecia uczestniczył w uroczystości wmurowania kamienia węgielnego kościoła w Ożarowie Mazowieckim.

Krótkie wspomnienie z uroczystości wmurowania kamienia węgielnego pod kościół w Ożarowie

Stanisław Zdanowicz wspomina:

,,Zachowałem wśród rodzinnych pamiątek zdjęcie z wmurowania kamienia węgielnego pod nowy kościół w Ożarowie. Pamiętam fragment kazania, gdy Prymas mówił ,,Warszawa wielkimi, betonowymi krokami zbliża się do Ożarowa” …..tak to zapamiętałem. Ciekawe czy treść tego kazania gdzieś się zachowała. Pamiętam, że raz widziałem na starej plebanii album ze zdjęciami z całej uroczystości. Zdjęcia były też umieszczone w gablocie i można było zamówić odbitki”.

Zdjęcie z uroczystości wmurowania kamienia węgielnego pod kościół w Ożarowie z udziałem księdza Prymasa Stefana kardynała Wyszyńskiego, 2 października 1980 roku. Po lewej ręce ks. Prymasa Stefana Wyszyńskiego siedzi proboszcz parafii św. Stanisława Kostki (ówcześnie) ks. Stanisław Martuszewski SAC (1913-2013). Był proboszczem od 01.09.1974 do 25.08.1984 roku.

Wspomnienia o spotkaniach z Kardynałem Stefanem Wyszyńskim

Miałem to wielkie szczęście, że już w młodych latach (rok 1957) mogłem widzieć jako ministrant u księży Pallotynów przyjazd Kardynała Stefana Wyszyńskiego na uroczystość święceń kapłańskich.

W dniu 23 czerwca 1957 roku z rąk Prymasa Polski Kardynała Stefana Wyszyńskiego święcenia kapłańskie otrzymał Alojzy Orszulik późniejszy biskup łowicki. Jako kilkunastoletni ministranci mogliśmy oglądać tę uroczystość w ciszy i skupieniu z pomieszczeń położonych nad zakrystią przez okna wychodzące na prezbiterium. Nad naszym zachowaniem czuwał opiekun ministrantów, wówczas jeszcze kleryk Jan Korycki wyświęcony dwa lata później.

W styczniu 1972 roku miałem zaszczyt uczestniczyć w spotkaniu opłatkowym studentów u Księdza Prymasa Stefana Kardynała Wyszyńskiego w siedzibie Prymasa Polski przy ulicy Miodowej w Warszawie. Na spotkanie pojechałem z księdzem Stanisławem Jojczykiem pierwszym pallotyńskim proboszczem parafii ożarowskiej. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele młodzieży z parafii diecezji warszawskiej ze swoimi proboszczami. Ksiądz Kardynał wszystkich serdecznie powitał ze swoim niezapomnianym uśmiechem. Odmówiliśmy modlitwę i podzieliśmy się opłatkiem. Po tej uroczystej części podano słynne prymasowskie pączki i herbatę. W tym czasie ksiądz Prymas rozpoczął obchód sali i rozmowy osobiste z uczestnikami. Podszedł i do mnie, spytał gdzie i co studiuję i na moją odpowiedź, że w Politechnice Warszawskiej Inżynierię Lądową powiedział: „Staraj się, może kiedyś zbudujesz kościół”. Okazało się po kilku latach, że słowa te się spełniły. Przy pożegnaniu wszyscy uczestnicy otrzymali na pamiątkę spotkania Pismo Święte Nowego Testamentu z błogosławieństwem i autografem ks. Stefana Kardynała Wyszyńskiego oraz fotografię gospodarza spotkania.

Pismo Święte z dedykacją ks. Prymasa Stefana Wyszyńskiego

Zdjęcie wręczane studentom na spotkaniu opłatkowym w 1972 roku

15 maja 1980 roku w czasie wizyty duszpasterskiej w parafii świętej Zofii Barat w Warszawie, która w tym czasie była parafią dla powstającego osiedla Ursynów (byłem wtedy mieszkańcem Ursynowa i członkiem Rady Parafialnej) J.E. ks. Stefan Kardynał Wyszyński, Prymas Polski pobłogosławił z auta wracając do swojej siedziby teren pod budowę kościoła na Ursynowie przy Alei Komisji Edukacji Narodowej. 1 grudnia 1980 roku parafia otrzymała pozwolenie na zagospodarowanie placu pod budowę kościoła a ksiądz proboszcz Tadeusz Wojdat poprosił mnie o poprowadzenie budowy kościoła. 12 kwietnia 1981 roku (była to Niedziela Palmowa) w prowizorycznej kaplicy Ksiądz Proboszcz Tadeusz Wojdat odprawił pierwszą Mszę Święta na Ursynowie.

Prymasowskie błogosławieństwo dla ks. Tadeusza Wojdata. Zdjęcie pochodzi z książki Andrzeja Władysława Kaczorowskiego „Wydarzyło się na Ursynowie”.

15 kwietnia 1981 roku ciężko chory Prymas Polski przysłał list do proboszcza parafii ks. T. Wojdata, w którym m. in. pisał: ,,Drogi Księże Proboszczu” …. Wraz z Tobą wierzę, że stało się to za szczególną łaską Bożą i opieką Matki Najświętszej. Toteż radość Twoja, gdy w Palmową Niedzielę odprawiłeś tam pierwszą Mszę Świętą potęguje się jeszcze z radością tysięcy ludzi, którzy zbiegli się na triumfalny wjazd Chrystusa na Ursynów”. Kościół na Ursynowie budowany był kilkanaście lat. Konsekracja odbyła się 29 maja 2003 roku. Głównym konsekratorem był J.E. ks. Kardynał Józef Glemp Prymas Polski, następca Prymasa Tysiąclecia. Budowę doprowadziłem, dzięki pomocy Bożej do końca, pamiętając o spotkaniach a szczególnie o słowach naszego biskupa obecnie Błogosławionego.

Paweł Zdanowicz
Ożarów Mazowiecki 2021 rok

„Pączkowanie” u Prymasa

W połowie lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku zostałam studentką Politechniki Warszawskiej i zaangażowałam się w działalność Duszpasterstwa Akademickiego, które działało przy kościele parafialnym Niepokalanego Poczęcia NMP w Żbikowie – mojej ówczesnej parafii. Duszpasterstwo Akademickie w żbikowskiej parafii zorganizował i prowadził ksiądz Józef Roman Maj. To on, podczas wizyt kolędowych, wyszukiwał nas – studentów, maturzystów i młodzież pracującą i zapraszał na cotygodniowe spotkania duszpasterstwa akademickiego, na których dyskutowaliśmy o istotnych wówczas sprawach – religijnych, społecznych i politycznych, omawialiśmy encykliki papieskie, dzieła literackie i twórczość pisarzy, o których nie słyszeliśmy w szkole (ks. Józef Maj jest także z wykształcenia polonistą i wielkim patriotą), a także wędrowaliśmy po Puszczy Kampinoskiej i urządzaliśmy tzw. prywatki – zabawy taneczne w domach, przy muzyce z adapteru, poezji i kanapkach. Nasza grupa akademicka liczyła ok. 15 osób, przyjaźń nasza przetrwała wiele lat, w grupie tej poznałam swojego przyszłego męża, Marka.

Ksiądz Józef Maj został wyświęcony na kapłana w 1973 roku przez prymasa Stefana Wyszyńskiego i trafił do parafii w Pruszkowie-Żbikowie. Nas, studentów, uczestników Duszpasterstwa Akademickiego, każdego roku, na zaproszenie księdza prymasa Stefana Wyszyńskiego, prowadzał do rezydencji prymasa, na ulicę Miodową w Warszawie. Tam, w okresie karnawału, prymas Wyszyński organizował dla młodzieży akademickiej spotkanie, tzw. „pączkowanie”, na które przybywali studenci z różnych ośrodków akademickich Archidiecezji Warszawskiej wraz ze swoimi duszpasterzami. Dla nas, żbikowskich parafian, była to cała wyprawa, trwająca styczniowe, niedzielne, mroźne popołudnie i wieczór.

Na ulicę Miodową dotarliśmy o zmroku, zmarznięci i podekscytowani. Rezydencja prymasa powitała nas światłem i ciepłem. Przy górach pączków domowej roboty, nadziewanych konfiturami z róży, niezwykle aromatycznych, także domowej roboty i herbatce mogliśmy się poznać i dzielić doświadczeniami. Gości było dużo, cała sala, człowiek przy człowieku. Staliśmy w grupkach, a wśród nas niezmordowanie krążył uśmiechnięty Gospodarz – ksiądz Prymas, który zagadywał i osobiście częstował pączkami (stąd nazwa spotkania – „pączkowanie”). Zatrzymał się także przy naszej grupce i chwilę z nami porozmawiał (skąd jesteśmy?, co studiujemy?). W mojej pamięci pozostał jako człowiek bardzo bezpośredni, bardzo spokojny, serdeczny, uśmiechnięty, zwinny w ruchach. Wyraźnie cieszył się z naszej licznej obecności – widział w nas przyszłość polskiego Kościoła.

Dorota Wrotnowska-Nowak
Ożarów Mazowiecki maj 2020 rok

Miejsca uwięzienia Prymasa

Mapa ze strony

Prymas Stefan Wyszyński był więziony w klasztorze oo. kapucynów przy Sanktuarium Matki Bożej Rywałdzkiej (Pocieszenia ). Przebywał tam od 25 września do 12 października 1953 roku.

Sanktuarium w Rywałdzie

Klasztor kapucynów w Rywałdzie

Okno na pierwszym piętrze zostało zaklejone gazetami aby nikt z zewnątrz nie dojrzał Prymasa.

Sypialnia

Miejsce pracy Prymasa. Na ścianie widoczne stacje Drogi Krzyżowej – kartki przyczepione do ściany.

W Stoczku Warmińskim (Klasztornym) ksiądz Prymas był więziony od 12 października 1953 do 6 października 1954 roku. Zajmował pomieszczenia na pierwszym piętrze w nieużywanym skrzydle klasztoru przy Sanktuarium Matki Bożej Królowej Pokoju w Stoczku Warmińskim.