W Ołtarzewie, po południowej stronie szosy Poznańskiej na skrzyżowaniu z ulicami: Duchnicką i Kierbedzia od stu lat stoi pamiątkowy krzyż. Na czworokątnym, cokole z piaskowca, lekko zwężającym się ku górze zamocowana jest marmurowa tablica z następującą inskrypcją:
Marmurowa tablica na cokole krzyża
Nad tablicą, w granitowej części cokołu, osadzony jest żelazny krzyż z białą, emaliowaną figurą Chrystusa. Całość wznosi się na wysokość nieco ponad 4 metry i upamiętnia ważne wydarzenie w historii Ojczyzny, która w 1918 roku odzyskała swój niepodległy byt po 123 latach niewoli, a już dwa lata później, 1920 roku musiała zmierzyć się z bolszewicką nawałnicą.
Krzyż ufundowali małżonkowie Stanisław Stefan Żychliński (ur. 1886, zm.1968r.) i Weronika z Ciećwierzów Żychlińska (ur.1894, zm. 1975r.), gospodarze ołtarzewscy, których dom rodzinny położony był opodal, a teraz znajdują się tam hale magazynowe firmy Panattoni.
Oboje fundatorzy spoczywają w grobie rodzinnym na cmentarzu parafialnym w Ołtarzewie.
Jestem z nimi związany pokrewieństwem przez moją mamę Krystynę z Żychlińskich, a także przez fakt, iż Weronika Żychlińska była matką chrzestną mego ojca Tadeusza.
Mój dziadek Józef Żychliński (ur.1889, zm. 1961) i Stanisław Stefan Żychliński byli stryjecznymi braćmi i wnukami Józefa Żychlińskiego (ur. 1825, zm.1898), którego grób znajduje się na cmentarzu w Starych Babicach, z dobrze zachowaną fotografią zmarłego, przedstawiającą go w stroju sędziego, był bowiem sędzią-ławnikiem sądu rejonowego z siedzibą w Chrzanowie. Od niego i jego małżonki Katarzyny z Dominiaków Żychlińskiej, wywodzą się wszyscy Żychlińscy zamieszkali w gminach Ożarów Mazowiecki i Stare Babice.
Wracając do fundatorów, Stanisława Stefana i Weroniki, zapamiętałem ich z lat 60-tych ubiegłego wieku, jako ludzi bardzo religijnych, uczestniczących w życiu parafialnym przy kościele seminaryjnym w Ołtarzewie. Stanisław Stefan często prowadzał księdza w procesjach Bożego Ciała.
Jestem przekonany, że ufundowanie krzyża z datą 15 listopada 1920 roku i tablicy z wezwaniem: „Jezu Synu Boga Żywego” wiąże się z dramatyczną sytuacją Polski w wojnie z bolszewickim najeźdźcą, a być może i udziałem Stanisława Stefana w tej wojnie.
Krzyż pierwotnie został ustawiony na gruntach fundatorów, dokładnie po drugiej stronie ulicy Duchnickiej, tak jak pokazuje to stara fotografia z lat 30-ch ubiegłego wieku. W roku 2008 został przeniesiony na obecne miejsce, zakonserwowany staraniem Urzędu Gminy Ożarów Mazowiecki, na koszt inwestora – firmy Panattoni, która nabyła gospodarstwo i grunty od spadkobierców fundatorów i pobudowała tam duże centrum logistyczno-magazynowe.
Kazimierz Stachurski, czerwiec 2020 r.
.
Najstarsze zdjęcie krzyża Żychlińskich ok. 1930 r. W zbiorach prywatnych A. W.
Józef Żychliński, protoplasta rodu, dziadek Stanisława Stefana (zdjęcie z nagrobka w Starych Babicach)
Nagrobek Józefa Żychlińskiego w Babicach odnowiony staraniem praprawnuków z gmin Ożarów-Mazowiecki i Stare Babice
Ołtarz główny w kościele parafialnym w Starych Babicach z obrazem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny pędzla Bolesława Łaszczyńskiego. Fundatorami obrazu byli Józef i Katarzyna Żychlińscy
