1
Kapliczka róg Tadeusza Kościuszki i Parkowej, fot. Paweł Zdanowicz, 2019 rok

Kapliczka jest usytuowana przy skrzyżowaniu ulic Parkowej i Tadeusza Kościuszki w osiedlu Ołtarzew dawniej nazywanym Gromadą Ołtarzew później Kolonią Ołtarzew gmina Ożarów Mazowiecki. (Pamiętam, jak adresowało się listy w latach 1950-1960, właśnie Kolonia Ołtarzew poczta Ożarów koło Warszawy.) Teren, na którym stoi kapliczka obecnie znajduje się w obszarze pasa drogowego w granicach parafii Najświętszej Marii Panny Królowej Apostołów administrowanej przez księży Pallotynów.

Czas powstania kapliczki według moich informacji rodzinnych to lata dwudzieste ubiegłego wieku. Mój dziadek Michał Tulik opowiadał, że zbierał i woził kamień na budowę tej kapliczki. Prawdopodobnie było to po powrocie z wojny w 1923 roku. Kapliczkę zbudowali mieszkańcy osiedla Ołtarzew. Niestety nie ma już wśród nas osób uczestniczących w budowie ani pamiętających szczegóły budowy kapliczki. Nie są też znane intencje wybudowania tej kapliczki. Zbudowano ją z kamienia polnego, z otoczaków i częściowo dla nadania kształtów z kamienia łupanego połączonego zaprawą cementowo‑ wapienną. W tej formie konstrukcja przetrwała nienaruszona do dziś.

W niszy kapliczki jest umieszczona figura Matki Bożej Niepokalanej. Na przestrzeni lat figurki były wymieniane, ale zawsze były i są figurkami Matki Bożej Niepokalanej z zatroskanym obliczem i czule rozłożonymi rękoma dla przyjęcia w łaskawą obronę grzesznika. Przy figurce odbywały się majówki i modlitwy różańcowe (o czym pisał w Misericordii Krzysztof Gontarczyk w numerach V i X  2016 roku.). Od wielu lat, przynajmniej przez 3 pokolenia kapliczką opiekuje się rodzina państwa Gontarczyków. Początkowo kapliczka nie posiadała w swoim zwieńczeniu krzyża i nie była ogrodzona. Obok niej rosły dorodne świerki a na jej tyłach rozciągał się niezabudowany teren objęty ulicami Parkową, Zamoyskiego, Mazowiecką i Kościuszki.  Na przeciwległym rogu skrzyżowania musiał już rosnąć dąb, który być może jest jedynym żywym świadkiem budowy kapliczki. 

2
Dąb róg Tadeusza Kościuszki i Parkowej , fot. Paweł Zdanowicz, 2019 rok

Pomimo niewielu informacji o kapliczce mamy pewne ciekawostki związane z historią terenów przyległych do niej. Na mapach z 1943 roku wrysowane są kapliczki na skrzyżowaniu  ulic Parkowej i Tadeusza Kościuszki oraz ulic Maurycego Zamoyskiego obecnie Jana Zamoyskiego  i ulicy Adama Mickiewicza obecnie Mazowieckiej (kapliczka opisana w Misericordia nr 6 z czerwca 2019 ) tekst o kapliczce przy Zamoyskiego również na stronie Wirtualnego Muzeum Ożarowa Mazowieckiego.

1_3-mapa1-obr

Na tej mapie widać cały teren ograniczony wymienionymi ulicami jako teren niezabudowany, podzielony na pięć dużych działek należących do czterech właścicieli. Po przeciwnej stronie ulicy Tadeusza Kościuszki wzdłuż ulicy Parkowej aż do ulicy 1 Maja w tamtych latach Marszałka Józefa Piłsudskiego, znajdowała się posesja pana rotmistrza Stanisława Reklewskiego. Na posesji stał okazały dom kilkupokojowy z trzema wejściami, budynki gospodarcze i stajnia dla koni. W latach 1944-1945 zamieszkujący w tym domu państwo Tlałkowie udostępnili część domu na filię Szpitala Powstańczego działającego w Ożarowie, o czym napisali pan Janusz Orsik oraz nie żyjąca już pani Zofia Głodkowska w książce „Walka mieszkańców Ożarowa i okolic z okupantem w latach 1939-1945”. (Pozycja godna przeczytania, dostępna w bibliotece ożarowskiej). Zabudowania należące w latach międzywojennych do rotmistrza Reklewskiego już nie istnieją. Teren gęsto zabudowano budynkami szeregowymi. Na zdjęciach z mapy Google widać jeszcze wśród drzew sadu czerwony dach domu, w którym mieściła się filia Szpitala Powstańczego w Ożarowie (lewy górny narożnik).4-mapa

Zabudowa obszaru za kapliczką rozpoczęła się w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Pierwszy dom powstał przy ulicy Mazowieckiej w 1972 roku. Następnie ruszyły budowy domów wzdłuż ulicy Parkowej i Zamoyskiego. Obecnie ten teren jest prawie całkowicie zabudowany.

Mam jeszcze jedną ciekawostkę. Niespodzianką jest odnalezienie zdjęć kapliczki z lat 1942, 1943, 1955 wykonanych przez ożarowskiego fotografa pana Edwarda Pałuchę. Fotografie, których kopie zamieszczamy pochodzą ze zbiorów pani Aliny Ignaszak.

5-przy-kapliczce3-1942
rok 1942, ze zbiorów Aliny Ignaszak, fot. Edward Pałucha
6-przy-kapliczce2-1943
rok 1943, ze zbiorów Aliny Ignaszak, fot. Edward Pałucha
7-przy-kapliczce-1955
rok 1955, ze zbiorów Aliny Ignaszak, fot. Edward Pałucha

Na tych fotografiach stoi przy kapliczce dziewczynka, a potem licealistka panna Alina, córka autora zdjęć. Za kapliczką orne pola i polna droga. Zdjęcia udostępnili mi redaktorzy Misericordii państwo Grażyna Lipska-Zaremba i Rafał Zaremba. Przy pisaniu tego tekstu posłużyłem się wiadomościami sąsiadów mieszkających w pobliżu kapliczki za co bardzo im dziękuję. Ufam, że mieszkańcy z pobliskich domów i przechodnie zatrzymają się czasem przy figurce Matki Bożej i oddadzą swoje troski w wyciągnięte ręce Niepokalanej.

tekst: inż Paweł Zdanowicz

Powiązane zdjęcia:

Ten post ma jeden komentarz

  1. Katarzyna

    W wolnych chwilach czytam starsze posty WMOM, takie jak ten… Wzruszająca jest mała Alinka, a potem panna Alina pod kapliczką… Piękne zdjęcia.

Skomentuj Katarzyna Anuluj pisanie odpowiedzi